Cành nhánh quế trở thành hàng hóa, không chỉ dùng trong nước mà còn để xuất khẩu.

Khi khai thác quế cây, người ta bỏ những cành nhánh nhỏ. Mỗi năm chỉ riêng ở huyện Trà My, Quảng Nam, số cành nhánh đó phải đến 200 tấn. Một số người siêng năng nhặt trong số này 20 tấn (10%) chở đi khắp nơi bán cho những cơ sở làm hương (nhang), với giá 500 đồng/kg; còn 180 tấn cành nhánh kia mới thật sự bỏ đi. Chuyện đó xảy ra bao nhiêu năm nay, cho đến năm 2001, nhờ Nguyễn Văn Quân, cành nhánh quế mới bắt đầu trở thành hàng hóa, không chỉ dùng trong nước mà còn để xuất khẩu…

Năm đó, nhà buôn quế Nguyễn Văn Quân (Tam Kỳ, Quảng Nam) tình cờ nhìn thấy một mẫu quế chi của Trung Quốc bán cho khách buôn Đài Loan. Quế chi là một loại dược liệu không thể thiếu trong mọi thang thuốc Bắc, và điều đặc biệt là quế chi được chế biến từ cành nhánh bỏ đi của cây quế (chi: cành, nhánh). Quân thấy ngay một hướng kinh doanh mới, và biết chắc rằng do cành nhánh quế Trà My chất lượng tốt hơn, mặt hàng quế chi Trà My sẽ có sực cạnh tranh mạnh hơn quế chi Trung Quốc.

Việc đầu tiên của Quân là vào TP Hồ Chí Minh tìm xem các loại máy cắt thuốc Bắc do Đài Loan sản xuất, có giá đến 2.000 USD/máy. Đây là những máy cắt thuốc nói chung, trừ cành nhánh quế. Thật ra, vẫn có thể dùng để cắt nhánh quế nhưng lát cắt thô vụng, hàng không đẹp, và chậm, mỗi ngày cắt được tối đa 100 kg quế. Quân vừa xem vừa âm thầm nghiên cứu cải tiến các chi tiết rồi tự tạo cho mình một cái máy chuyên cắt cành nhánh quế. Máy của Đài Loan trục cắt đứng, còn máy của Quân trục cắt nằm ngang. Sự thay đổi này đã nâng công suất cắt của máy lên gấp ba lần, mỗi ngày cắt được 300 kg, lát cắt lại sắc sảo, đều và đẹp. Trước kia muốn cắt quế phải lựa những nhánh cùng cỡ nhau, còn bây giờ nhánh quế to nhỏ gì cũng được, cứ nắm cả bó cho vào máy cắt. Từ cái máy cắt Đài Loan giá 2.000 USD, Quân đã tạo ra một cái máy tốt hơn, giá chỉ có 10 triệu đồng.

Bằng chiếc máy cắt quế chi, Quân đã dần dần chiếm được thị trường quế chi của Đài Loan, và trở thành nhà cung cấp chủ yếu mặt hàng quế chi cho phố thuốc Bắc Hải thượng Lãn ông ở TP Hồ Chí Minh (chỉ riêng con phố này mỗi năm mua của Quân 60 tấn quế chi). Mỗi năm Quân xuất khẩu quế chi thu được hơn 70.000 USD. Cứ bán mỗi tấn quế, Quân lời hai triệu đồng, mỗi năm Quân bán hơn 100 tấn quế chi và bỏ túi tối thiểu 200 triệu đồng tiền lãi. Không chỉ Quân được lợi mà người trồng quế ở Trà My cũng có thêm thu nhập. Quế cành nhánh từ chỗ có giá 500 đồng/kg đã tăng lên sáu lần, giá hiện thời là 3.000 đồng/kg. Bây giờ 200 tấn cành nhánh quế Trà My thải ra hằng năm đều được Quân tận dụng. Không những thế, Quân còn mở rộng địa bàn, mua thêm quế cành nhánh ở các huyện Tiên Phước, Phước Sơn, và nhiều tỉnh khác để đẩy mạnh xuất khẩu, đáp ứng nhu cầu của khách Đài Loan và Hàn Quốc.

Quân đang nghiên cứu làm ly uống cà phê, trà… từ thân cây quế để xuất cho thị trường Bắc Âu. Khách hàng Quân đã có, chỉ có cái máy để cắt, đục, làm bóng… thì đang phải suy nghĩ thêm. Thân cây quế, sau khi lột vỏ, đang là đồ bỏ, vì dùng làm củi cũng không được do kém bắt lửa. “Nếu sản xuất thành công mặt hàng ly, cốc bằng gỗ thân cây quế, lợi nhuận phải đến 300%”, Quân quả quyết.